Pomimo, że gospodarowanie lasami odbywa się w niezwykle rozległych ramach czasowych, to leśnictwo nie jest dziedziną niezmienną i zawsze jest miejsce na udoskonalenia. Zapoznanie się z leśnictwem Austrii oraz wymiana doświadczeń, podpatrywanie dobrych praktyk i dzielenie się sprawdzonymi rozwiązaniami były głównymi celami wyjazdu zagranicznego leśników z terenu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
Czterodniowa wizyta w krajach związkowych Burgenland i Dolna Austria, w pobliżu Wiednia rozpoczęła się 14 maja. W skład polskiej delegacji wchodzili nadleśniczowie oraz pracownicy biura RDLP w Toruniu, zaś przewodniczył jej dyrektor Janusz Kaczmarek. Ze strony austriackiej, podejmował nas Thomas Baschny, na co dzień pracownik Departamentu Leśnictwa Federalnego Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa, Środowiska i Gospodarki Wodnej Austrii (Bundesministerium für Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft).
Wizytę rozpoczęliśmy od odwiedzenia Ośrodka Edukacji Przyrodniczej (Werstatt Natur) w Marz, gdzie edukatorzy, pedagodzy i myśliwi, zrzeszeni w lokalnym związku łowieckim, prowadzą edukację leśną społeczeństwa – z wykorzystaniem obiektu ośrodka (w całości z drewna), powierzchni edukacyjnej oraz okolicznych lasów.
Lasy w Austrii zajmują powierzchnię niemal 4 milionów hektarów, a lesistość tego kraju wynosi 48 proc. Austriackie Lasy Państwowe (Österreichische Bundesforste AG) gospodarują zaledwie 15 procentami powierzchni całych lasów tego kraju, zatem oprócz jednostek lasów państwowych odwiedziliśmy lasy prywatne.
Leśniczy leśnictwa Pernitz (Nadleśnictwo Wienerwald), Lukas Stepanek gospodarujący na powierzchni 3800 ha lasów, przybliżył polskim kolegom specyfikę pracy w lasach masywu górskiego Rosalia. Jako hodowca-pasjonat zaprezentował interesujące efekty przebudowy składu gatunkowego drzewostanów rosnących na bogatych siedliskach, a także przykłady pozostawiania konkretnych gatunków drzew, dyktowanego okresowo malejącą koniunkturą.
Na terenie tego leśnictwa znajdują się również lasy doświadczalne jedynej austriackiej wyższej uczelni leśnej BOKU z Wiednia (Universität für Bodenkultur) oraz centrum demonstracyjne (leśny kompleks doświadczalny) dla studentów.
Trzeciego dnia wizyty w Austrii mieliśmy możliwość zwiedzić Park Narodowy Łęgów Naddunajskich (Nationalpark Donau-Auen), gdzie w zamku w Orth, będącym siedzibą parku, znajduje się ekspozycja poświęcona lasom łęgowym. Wystawa prezentuje walory uratowanego od regulacji odcinka Dunaju poniżej Wiednia. Interesującym faktem jest to, iż niemal połowę lasów znajdujących się w granicach parku nadzorują Austriackie Lasy Państwowe, a w parku prowadzona jest gospodarka łowiecka. Krótki spacer po lasach zalewowych dał obraz charakteru lasów, w składzie których znaleźć można topole, wiązy, jesiony, a także orzech włoski.
Jako umundurowani reprezentanci polskich lasów państwowych, odbyliśmy spotkanie w Ministerstwie Środowiska, gdzie dr Albert Knieling, dyrektor Wydziału Zasobów Leśnych, Komunikacji i Budżetu Departamentu Leśnictwa zaprezentował bieżące problemy wydziału i odpowiadał na pytania polskiej strony. Zaś w prezentacji multimedialnej Thomas Baschny zaprezentował strukturę austriackiego sektora leśnego, jego administracji, a także wskaźniki liczbowe charakteryzujące lasy Austrii.
Po spotkaniu mieliśmy możliwość krótkiego zwiedzania wiedeńskiej starówki, pałacu Schönbrunn, a także wzgórza Kahlenberg, skąd Jan III Sobieski dowodził bitwą o Wiedeń, i gdzie znajduje się dziś tablica upamiętniająca zwycięstwo nad Turkami z 1683 r.
Leśniczy lasów prywatnych fundacji Esterhazy (dawniej – rodu węgierskiej rodziny magnackiej), Dominikus Senft, opiekujący się lasami leśnictwa Gór Litawskich Zachodnich (Leithagebirge West) podczas wycieczki objazdowej zaprezentował gospodarstwo odroślowe, zbudowane głównie z buka i grabu, o wieku rębności zaledwie 40 lat. W części oddziałów leśnych, leśnicy starają się przebudować drzewostany odroślowe na odnawiane generatywnie o długim wieku rębności. W drzewostanach odroślowych, ze względu na niezbyt wielkie dymensje, umożliwia się osobom prywatnym pozyskiwanie drewna z pnia przeznaczonego na opał, które następnie jest od razu łupane i przygotowywane do transportu. Lasy fundacji stanowią ważne źródło drewna opałowego, zarówno dla lokalnej społeczności, jak i dla nieodległej stolicy.
Wizyta w Austrii była dla grupy leśników z Kujaw i Pomorza doskonałą okazją do poznania gospodarki leśnej, wymiany doświadczeń, merytorycznych dyskusji z leśnikami gospodarującymi zasobami leśnymi nizinnej części Austrii. Z całą pewnością wiele rozwiązań stosowanych przez austriackich kolegów jest interesujących, zwłaszcza gdy chodzi o strukturę organizacyjną lasów państwowych i niektóre nowoczesne rozwiązania w gospodarce leśnej, możliwych do wdrożenia w przyszłości w Polsce. Austriacka państwowa gospodarka leśna, stoi na wysokim poziomie, niemniej, jako gospodarze polskich lasów w niczym kolegom z Austrii nie ustępujemy, a nawet w niektórych działaniach hodowlanych i ochronnych ponosimy większe nakłady środków i pracy, aby budować lasy zbliżone składem gatunkowym do naturalnych.
Autor: Mateusz Stopiński
Źródło: materiały pochodzą ze strony Lasy Państwowe (lasy.gov.pl)
Fot: sxc.hu